Przejdź do treści
WARSZAWA 08.06.2012
MECZ MISTRZOSTWA EUROPY 2012 GRUPA A: POLSKA - GRECJA --- UEFA EURO 2012 CHAMPIONSHIP GROUP A MATCH IN WARSAW: POLAND - GREECE
FRANCISZEK SMUDA
FOT. PIOTR KUCZA

Fot. Piotr Kucza/400mm.pl

Publicystyka

Roman Kołtoń żegna Franciszka Smudę: Muzyka musi grać!

Kazik kochał piłkę, tak jak i ja kocham – usłyszałem od Franciszka Smudy wiele lat temu, gdy szykowałem książkę o Kazimierzu Deynie. Jego życie o tym zaświadcza, kochał piłkę. Nawet walcząc ze śmiertelną chorobą, nie tracił pasji do futbolu, o czym przekonałem się, gdy dzwonił do mnie na początku czerwca.

Roman Kołtoń

Dziś wiem – chciał się pożegnać. Pamiętacie? Napisałem tekst pełen emocji, wierząc, że za chwilę się spotkamy, a nie tylko będziemy rozmawiać przez telefon. Odszedł 18 sierpnia 2024 roku…

Historia rodziny

Franz to dziecko pogranicza. Ślązak. Przed II wojną światową Lubomia leżała w Rzeczpospolitej, ale była na granicy z Czechami i Niemcami. W październiku 1939 roku tereny zostały włączone do Rzeszy. Kto chciał zostać, musiał podpisać volkslistę. Dziadek Franciszek był uczestnikiem Powstań Śląskich. Tata Gerhard podpisał volkslistę, co zresztą zalecał Ślązakom rząd na uchodźstwie. Gerhard w trakcie wojny został wcielony do Wehrmachtu. Walczył pod Monte Cassino. Przeszedł na stronę Armii Andersa. Wrócił do Polski, gdzie był maszynistą.

Imię w PRL-u musiał zmienić na Gerard. W 1948 roku przyszedł na świat Franciszek, który pokochał futbol. Zainspirował go dziadek, pasjonat piłki. Zaczął treningi w Unii Racibórz, skąd do domu w Lubomi biegał. Nie było połączenia autobusowego po niektórych meczach czy treningach. I nie pozostawało nic innego, jak kilkukilometrowy marszobieg.

Utrata wszystkiego

– Jak to się stało, że zostałeś trenerem? – pytam kiedyś Franza przy kawie. – Na trenera namaścił mnie sam Dettmar Cramer, wybitny szkoleniowiec, który swego czasu prowadził Bayern Monachium. Widząc, jak dyskutuję o piłce, będąc kapitanem San Jose Earthquakes, prorokował, że spełnię się właśnie w zawodzenie trenera.

Gdy w 1983 roku okazuje się, że Smuda stracił wszystko, co zarobił w czasie kariery piłkarskiej, nie załamuje się. To opowieść o charakterze człowieka, który później potrafił natchnąć drużyny, aby wracały zza światów. – Byłem w szoku, gdy okazało się, że nie mam grosza przy duszy. Nawet centa czy feniga, bo wtedy mieszkałem w mojej kochanej Norymberdze. Chodziłem całą noc po rynku. Piłem wodę i dalej chodziłem. Później czytałem, że piłem alkohol, ale to nieprawda. Aby wyładować emocje, chodziłem i chodziłem. Po interesach z Miodońskim nie zostało mi dosłownie nic. Wynajmowałem pusty lokal, bo nie stać mnie było na zakup nawet najpotrzebniejszych mebli.

Kariera malarska

To właśnie wtedy zatrudnił się jako malarz. – Najpierw malowałem fasady domów, później mieszkania. Nauczyłem się tapetować. Szybko doszedłem do wprawy i zacząłem otrzymywać dodatkowe zlecenia. Najpierw pracowałem oficjalnie, a później od dwudziestej do pierwszej czy drugiej w nocy na czarno. Nie pracowałem popołudniami, gdyż trenowałem VfB Coburg. Wiedziałem, że kiedyś będę związany z piłką, a nie pędzlem. Przeżycia takie, jak wyrzucenie z klubu czy bankructwo finansowe, zahartowały mnie. Kiedyś byłem w stanie rozpłakać się nad losem człowieka. Teraz wiem, że nie można pobłażać. Jestem zimny w stosunku do piłkarzy. Kiedy czasami narzekają, chce mi się śmiać. Nie wiedzą co to nieszczęście czy problemy.

To słowa. Bo w rzeczywistości kochał piłkarzy, tych, którzy szli za nim. Ale i potrafił ich rugać. Nie wahał się mówić, że „drewno” o jednym czy drugim. Mirosław Szymkowiak kiedyś opowiadał, że gdy nie wracał na własną połowę, Franz beształ go niemiłosiernie. – Bałem się Smudy. Raz dostałem nawet bidonem – wspominał. Jednak przyznał zarazem: – Zanim zacząłem pracę z Franzem, byłem zielony taktycznie. Zielony! Nie wiedziałem, gdzie biegać, więc biegałem wszędzie.

Legenda

Smuda na początku lat dziewięćdziesiątych przyjechał do Polski z jasną wizją futbolu. Mimo że sam był topornym obrońcą, kochał, jak jego drużyny przejmowały inicjatywę. Wprowadził trening interwałowy. I pressing! I zapisał kawał historii polskiej piłki z Widzewem, Wisłą czy Lechem! Był jednym z najwybitniejszych polskich trenerów wszech czasów.

Franz, żegnaj! Byłeś częścią mojej dziennikarskiej, życiowej historii. Zawsze z sympatią. – Muzyka musi grać! – ileż razy to słyszałem. I ileż razy zagrała tak, że kibice wspominają do dziś.

guest
2 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Wbudowane opinie
Zobacz wszystkie komentarze
Zbyszek
Zbyszek
22 sierpnia, 2024 12:33

Franciszek Smuda to jeden z moich ulubionych trenerów. Z przyjemnością się oglądało mecze drużyn prowadzone przez popularnego FRANZA w Ekstraklasie np. Stali M. Widzewa Wisły K. czy Lecha.

Horacy
Horacy
24 sierpnia, 2024 23:35

Odpoczywaj w pokoju MISTRZU, bywało że na mecze extrakasy szedłem tylko z jego powodu, niesamowity czlowiek

Najnowsze wydanie tygodnika PN

Nr 4/2025

Nr 4/2025

Publicystyka

Roman Kołtoń: Cezary Kulesza spanikował!

Cezary Kulesza spanikował! Za dużo zadziało się na niekorzyść obecnego prezesa PZPN, żeby nie zareagował.

2024.11.18 Warszawa
pilka nozna UEFA Liga Narodow
Polska - Szkocja
N/z prezes PZPN Cezary Kulesza
Foto Mateusz Porzucek PressFocus

2024.11.18 Warszawa
Football - UEFA Nations League Warsaw Poland Scotland
Polska - Szkocja
prezes PZPN Cezary Kulesza
Credit: Mateusz Porzucek PressFocus
Czytaj więcej

Publicystyka

LESZEK ORŁOWSKI: Zmęczenie perfekcjonizmem szefa? [FELIETON]

Relacje między trenerem a piłkarzami są niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na wyniki zespołu. Najlepszy specjalista od taktyki czy przygotowania fizycznego niewiele osiągnie, jeśli będzie pozbawiony tzw. miękkich kompetencji, czyli umiejętności współżycia z podwładnymi tak, by ci z jednej strony nie weszli mu na głowę, a z drugiej nie znienawidzili.

Pep Guardiola manager of Manchester City reacts in the technical area during the Premier League match Manchester City vs Everton at Etihad Stadium, Manchester, United Kingdom, 26th December 2024

(Photo by Mark Cosgrove/News Images) in Manchester, United Kingdom on 12/26/2024. (Photo by Mark Cosgrove/News Images/Sipa USA)
2024.12.26 Manchester
pilka nozna liga angielska
Manchester City - Everton
Foto News Images/SIPA USA/PressFocus

!!! POLAND ONLY !!!
Czytaj więcej

Publicystyka

ZBIGNIEW MUCHA: Skoro Wyspy, to musi być tam futbol. Przystanek Malta

Mnóstwo zabytków i zachwycających starych miast. Znakomity, ponoć najlepszy na świecie klimat i ani jednego porządnego piłkarza. Ale futbol na tej wyspie jest najpopularniejszą dyscypliną sportową. Swój klub ma nawet historyczna stolica kraju, Mdina – średniowieczne miasteczko otoczone murami i zamieszkane przez niespełna 300 mieszkańców.

Malta supporters cheer on during the Euro 2024 Qualifiers 2024 Group C football match between Italy and Malta at San Nicola stadium in Bari (Italy), October 14th, 2023./Sipa USA *** No Sales in Italy ***
2023.10.14 Bari
pilka nozna kwalifikacje do mistrzostw Europy
Wlochy - Malta
Foto Cesare Purini/Insidefoto/SIPA USA/PressFocus

!!! POLAND ONLY !!!
Czytaj więcej

Publicystyka

Początki futbolu, czyli najstarsza piłka na świecie. Co można znaleźć w szkockim zamku Stirlin?

W powszechnym przekonaniu futbol narodził się w XIX wieku. Istnieją jednak przesłanki, że stało się to już cztery wieki wcześniej, a później gra tylko ewoluowała do współczesnej formy. Najmocniejszym z dowodów materialnych jest najstarsza piłka świata, znaleziona prawie pół wieku temu w szkockim zamku Stirling.

2017.06.07 Brzeg Dolny
Pilka nozna Final Puchar Polski na szczeblu Dolnoslaskiego Zwiazku Pilki Noznej sezon 2016/2017
Foto-Higiena Gac -  Zaglebie II Lubin
N/z 
Foto Pawel Andrachiewicz / PressFocus
Czytaj więcej

Publicystyka

ROMAN KOŁTOŃ: Prawdopodobieństwo, iż Yarek Gąsiorowski zagra dla Polski jest minimalne, ale i tak warto zastanowić się nad taką możliwością [FELIETON]

Lubię takie historie, jak Yarka Gąsiorowskiego. Tak jak fascynowały mnie przed laty historie Lukasa Podolskiego, czy Miro Klose, albo Emmanuela Olisadebe lub Eugena Polanskiego. Całkiem niedawno w reprezentacji Polski zadebiutował Matty Cash, choć poza korzeniami niewiele ma wspólnego z Polską. Zdaję sobie sprawę, że prawdopodobieństwo, iż Gąsiorowski zagra dla Polski jest minimalne, ale i tak warto zastanowić się nad taką możliwością.

Valencia CF's Yarek Gasiorowski during La Liga match. August 17,2024. (Photo by Acero/Alter Photos/Sipa USA)
2024.08.17 Walencja
pilka nozna liga hiszpanska
Valencia CF - FC Barcelona
Foto Acero/Alter Photos/SIPA USA/PressFocus

!!! POLAND ONLY !!!
Czytaj więcej